Schildklier

Schildklier

« Back to Glossary Index

Huisarts Amsterdam, Amstel en IJ, AenIJ, Schildklierkanker, Struma, Hyperthyreoïdie, Hypothyreoïdie, Thyroiditis, Schildklierknobbeltjes, Schildklierhormonen, TSH (schildklierstimulerend hormoon), Schildklieroperatie, Jodiumtekort, Schildklierscan, Auto-immuunziekten schildklier, 

SCHILDKLIER AFWIJKINGEN

De schildklier is een vlindervormige klier die zich in de voorzijde van de nek, net onder het strottenhoofd, bevindt. Het maakt deel uit van het endocriene systeem en produceert schildklierhormonen, met name thyroxine (T4) en trijoodthyronine (T3). Deze hormonen spelen een cruciale rol bij het reguleren van het metabolisme, de groei en ontwikkeling van het lichaam, de hartfunctie en het energieniveau.

De schildklier wordt aangestuurd door het hormoon TSH (schildklierstimulerend hormoon), dat wordt geproduceerd door de hypofyse in de hersenen. Wanneer het TSH-niveau stijgt, stimuleert het de schildklier om meer schildklierhormonen te produceren. Omgekeerd, wanneer het TSH-niveau daalt, vermindert de schildklier de hormoonproductie.

De schildklier speelt een essentiële rol in het handhaven van een gezonde stofwisseling en het reguleren van de functie van verschillende organen in het lichaam. Eventuele afwijkingen in de schildklierfunctie kunnen leiden tot verschillende gezondheidsproblemen en symptomen.

De symptomen van schildklierafwijkingen kunnen variëren, afhankelijk van het type afwijking en of de schildklier te actief (hyperthyreoïdie) of te traag (hypothyreoïdie) werkt. Hier zijn enkele veelvoorkomende symptomen geassocieerd met schildklierafwijkingen:

Symptomen van hyperthyreoïdie (overactieve schildklier):

  1. Gewichtsverlies
  2. Verhoogde eetlust
  3. Nervositeit, angst en prikkelbaarheid
  4. Slapeloosheid
  5. Hartkloppingen of versnelde hartslag
  6. Trillende handen
  7. Overmatig zweten en warmte-intolerantie
  8. Dunner wordend haar
  9. Vermoeidheid en spierzwakte
  10. Frequente ontlasting of diarree
  11. Onregelmatige menstruatie bij vrouwen

Symptomen van hypothyreoïdie (onderactieve schildklier):

  1. Gewichtstoename of moeite om gewicht te verliezen
  2. Vermoeidheid en gebrek aan energie
  3. Depressie en stemmingswisselingen
  4. Koude intolerantie
  5. Droge huid en broos haar
  6. Vertraagde hartslag
  7. Obstipatie
  8. Spierzwakte en stijfheid
  9. Geheugenproblemen en concentratieproblemen
  10. Onregelmatige of zware menstruatie bij vrouwen

Het is belangrijk op te merken dat niet alle symptomen specifiek zijn voor schildklierafwijkingen, en dat individuele ervaringen kunnen variëren. Als je vermoedt dat je symptomen hebt die verband houden met de schildklier, is het raadzaam om een arts te raadplegen voor een grondige evaluatie en diagnose.

Er zijn behalve kanker ook verschillende andere afwijkingen mogelijk aan de schildklier.

Enkele voorbeelden zijn:

  1. Struma:
    Dit verwijst naar een vergrote schildklier, wat kan worden veroorzaakt door verschillende factoren, waaronder jodiumtekort, ontsteking of een overactieve schildklier.
  2. Hyperthyreoïdie:
    Dit is een aandoening waarbij de schildklier te veel schildklierhormonen produceert, wat kan leiden tot symptomen zoals gewichtsverlies, nervositeit, zweten en een snelle hartslag.
  3. Hypothyreoïdie:
    Dit is een aandoening waarbij de schildklier onvoldoende schildklierhormonen produceert, wat kan leiden tot symptomen zoals vermoeidheid, gewichtstoename, koude intolerantie en depressie.
  4. Thyroiditis:
    Dit verwijst naar ontsteking van de schildklier, die verschillende oorzaken kan hebben, zoals auto-immuunziekten, virale infecties of medicijnen. Het kan tijdelijke hyperthyreoïdie of hypothyreoïdie veroorzaken.
  5. Schildklierknobbeltjes:
    Dit zijn abnormale gezwellen in de schildklier. Ze kunnen goedaardig (niet-kanker) of kwaadaardig (kanker) zijn.

Er kunnen verschillende oorzaken zijn van afwijkingen aan de schildklier. Hier zijn enkele veelvoorkomende oorzaken:

  1. Auto-immuunziekten:
    De meest voorkomende oorzaak van schildklierafwijkingen is een auto-immuunziekte. Bij de ziekte van Hashimoto veroorzaakt het immuunsysteem ontsteking en schade aan de schildklier, wat leidt tot hypothyreoïdie. Bij de ziekte van Graves veroorzaakt het immuunsysteem overactieve schildklieractiviteit, resulterend in hyperthyreoïdie.
  2. Jodiumtekort:
    Jodium is een essentieel mineraal dat nodig is voor de productie van schildklierhormonen. Een tekort aan jodium in het dieet kan leiden tot vergroting van de schildklier (struma) en hypothyreoïdie. Dit komt in veel ontwikkelingslanden voor, maar is zeldzaam in gebieden waar gejodeerd zout wordt gebruikt.
  3. Schildklierknobbeltjes:
    Knobbeltjes of gezwellen in de schildklier kunnen zowel goedaardig (niet-kanker) als kwaadaardig (kanker) zijn. De oorzaken van schildklierknobbeltjes zijn vaak onbekend, maar factoren zoals blootstelling aan straling en genetische factoren kunnen een rol spelen.
  4. Thyroiditis:
    Ontsteking van de schildklier, ook bekend als thyroiditis, kan leiden tot tijdelijke hyperthyreoïdie gevolgd door hypothyreoïdie. Het kan worden veroorzaakt door virale infecties, auto-immuunziekten of medicijnen.
  5. Medicatie en behandelingen:
    Bepaalde medicijnen, zoals lithium en amiodaron, kunnen de schildklierfunctie beïnvloeden. Ook behandelingen zoals radioactief jodium of schildklierchirurgie kunnen leiden tot een verstoorde schildklierfunctie.

Het is belangrijk op te merken dat de exacte oorzaken van schildklierafwijkingen vaak complex zijn en kunnen variëren. Raadpleeg een arts voor een grondige evaluatie en diagnose als je vermoedt dat je een schildklierafwijking hebt.

De behandelingsopties voor schildklierafwijkingen zijn afhankelijk van het type afwijking en de ernst ervan. Hier zijn enkele veelvoorkomende behandelingsopties:

  1. Medicatie:
    Voor hyperthyreoïdie kunnen medicijnen zoals bètablokkers worden voorgeschreven om symptomen zoals hartkloppingen en trillende handen te verminderen. Daarnaast kunnen antithyroidemedicijnen worden gebruikt om de overmatige productie van schildklierhormonen te verminderen.
  2. Radioactief jodium:
    Deze behandeling wordt gebruikt voor hyperthyreoïdie en schildklierkanker. Patiënten slikken een capsule of vloeistof met radioactief jodium, dat selectief wordt opgenomen door de schildkliercellen en deze vernietigt. Dit helpt de schildklierfunctie te normaliseren of kankercellen te vernietigen.
  3. Schildklierchirurgie:
    Chirurgie kan worden uitgevoerd om een deel (gedeeltelijke thyreoïdectomie) of de gehele schildklier (totale thyreoïdectomie) te verwijderen. Dit kan worden aanbevolen bij schildklierkanker, grote struma, ongewenste knobbeltjes of bij onvoldoende reactie op medicatie.
  4. Schildklierhormoonvervanging:
    Bij hypothyreoïdie, waarbij de schildklier onvoldoende hormonen produceert, wordt levenslange schildklierhormoonvervangingstherapie voorgeschreven. Dit houdt in dat synthetische schildklierhormonen, zoals levothyroxine, worden ingenomen om het hormoonniveau in het lichaam aan te vullen.
  5. Observatie:
    In sommige gevallen, zoals kleine, goedaardige schildklierknobbeltjes die geen symptomen veroorzaken, kan er gekozen worden voor regelmatige monitoring zonder directe behandeling.

De keuze van behandeling is afhankelijk van verschillende factoren, waaronder de aard van de schildklierafwijking, de symptomen, de grootte van de afwijking en de wensen van de patiënt. Het is belangrijk om met een arts samen te werken om de meest geschikte behandelingsoptie te bepalen op basis van individuele omstandigheden.

e nabehandeling en preventie na een succesvolle behandeling van schildklierafwijkingen kunnen variëren, afhankelijk van het specifieke geval. Hier zijn enkele algemene aspecten van nabehandeling en preventie:

  1. Medicatie en opvolging:
    Als de schildklier geheel of gedeeltelijk is verwijderd, kan levenslange schildklierhormoonvervangingstherapie nodig zijn om het ontbrekende hormoonniveau aan te vullen. Dit wordt meestal gedaan met een synthetisch schildklierhormoon zoals levothyroxine. Regelmatige opvolgafspraken met een endocrinoloog zijn belangrijk om de hormoonspiegels te controleren en de medicatiedosering indien nodig aan te passen.
  2. Regelmatige controles en screenings:
    Na een succesvolle behandeling is het vaak nodig om regelmatige follow-up controles en screenings te ondergaan. Dit kan bloedonderzoek om de schildklierhormoonspiegels te controleren, echografie van de hals om knobbeltjes te evalueren, en indien van toepassing, onderzoeken zoals radioactief jodiumscan of thyroglobuline-testen om de respons op de behandeling of het opsporen van terugkeer van kanker te controleren.
  3. Gezonde levensstijl:
    Het aannemen van een gezonde levensstijl kan bijdragen aan de algehele gezondheid en het welzijn, evenals het bevorderen van de schildkliergezondheid. Dit omvat een uitgebalanceerd dieet met voldoende jodium, regelmatige lichaamsbeweging, voldoende slaap, stressbeheersing en het vermijden van roken en overmatig alcoholgebruik.
  4. Zorg voor goede schildkliergezondheid:
    Regelmatige zelfcontrole van de schildklier (bijvoorbeeld het controleren op zwellingen of knobbeltjes in de hals), het opvolgen van eventuele symptomen en het tijdig raadplegen van een arts bij veranderingen in de schildklierfunctie zijn belangrijk om mogelijke problemen vroegtijdig te detecteren en te behandelen.
  5. Jodiumsupplementen:
    In sommige gevallen kan het gebruik van jodiumsupplementen worden aanbevolen, vooral als er een bekend jodiumtekort is in het dieet of in de regio waar iemand woont. Het is echter belangrijk om dit altijd te bespreken met een arts, omdat te veel jodium schadelijk kan zijn.

Het is essentieel om de opvolgingsaanbevelingen van de behandelend arts te volgen en open te communiceren over eventuele zorgen of symptomen na een succesvolle behandeling van schildklierafwijkingen.

Bij schildklierproblemen kunnen er verschillende bijkomende complicaties optreden, afhankelijk van het type en de ernst van de afwijking. Hier zijn enkele mogelijke complicaties:

  1. Cardiovasculaire problemen:
    Onbehandelde schildklierafwijkingen, vooral bij langdurige hyperthyreoïdie, kunnen leiden tot hoge bloeddruk, hartritmestoornissen, hartfalen en verhoogd risico op hart- en vaatziekten.
  2. Botproblemen:
    Onbehandelde hypothyreoïdie kan leiden tot botverlies (osteoporose) en een verhoogd risico op botbreuken.
  3. Vruchtbaarheidsproblemen:
    Schildklierafwijkingen kunnen invloed hebben op de vruchtbaarheid en het menstruatiepatroon bij vrouwen. Onbehandelde hyperthyreoïdie of hypothyreoïdie kan het moeilijker maken om zwanger te worden of kan complicaties tijdens de zwangerschap veroorzaken.
  4. Mentale en emotionele gezondheid:
    Schildklierproblemen kunnen van invloed zijn op de stemming, mentale helderheid en het algemene welzijn. Onbehandelde hypothyreoïdie kan leiden tot depressie, verminderd geheugen en concentratieproblemen.
  5. Gewichtsveranderingen:
    Schildklierafwijkingen kunnen leiden tot ongewenst gewichtsverlies (bij hyperthyreoïdie) of gewichtstoename (bij hypothyreoïdie).
  6. Oogproblemen:
    Bij de ziekte van Graves, een auto-immuunziekte die hyperthyreoïdie veroorzaakt, kunnen oogproblemen optreden, zoals uitpuilende ogen (exophthalmus), droge ogen, gevoeligheid voor licht en dubbelzien.
  7. Stemming en mentale gezondheid:
    Schildklierproblemen kunnen van invloed zijn op de stemming, mentale helderheid en het algemene welzijn. Onbehandelde hypothyreoïdie kan leiden tot depressie, verminderd geheugen en concentratieproblemen.

Het is belangrijk op te merken dat niet iedereen met schildklierproblemen noodzakelijkerwijs deze complicaties zal ervaren. Veel van deze complicaties kunnen echter worden voorkomen of beheerd met de juiste diagnose, behandeling en opvolging van een arts. Regelmatige controle en communicatie met een zorgverlener zijn van cruciaal belang om eventuele complicaties tijdig te identificeren en aan te pakken.

Bij vermoeden van schildklierproblemen is het raadplegen van een huisarts aan te raden. Een huisarts kan de symptomen evalueren, passende onderzoeken bestellen en indien nodig doorverwijzen naar een specialist voor verdere diagnose en behandeling.

GZC AMSTELKWARTIER

Openingstijden praktijk:
Alle werkdagen van 08:00 tot 17:00
Tel:   020 308 1234

Na sluitingstijd:  088 003 0600

GZC BUIKSLOTERHAM
Disclaimer

Lees meer hierover

NAAR ⏭
voor meest recente informatie
kijk ook eens op:
Voorbehoud

De hierboven verstrekte medische informatie dient alleen ter algemene kennis.
Raadpleeg altijd uw huisarts voor persoonlijk advies en evaluatie van uw gezondheidstoestand.